زخم بستر و درمان زخم بستر
زخم بستر یا زخم فشاری به زخم هایی گفته می شود که در اثر بی حرکتی و ثابت ماندن در یک وضعیت به مدت طولانی در نقاط تحت فشار ایجاد می شوند. آنها می توانند در هر جایی از بدن ایجاد شوند، اما قسمت های استخوانی آرنج، زانو، پاشنه پا، دنبالچه و مچ پا اغلب مستعدتر هستند. اگرچه بهبودی کامل همیشه امکان پذیر نیست، اما این زخم ها قابل درمان هستند. عدم درمان زخم ها می تواند منجر به عوارض بالقوه ی کشنده شوند.
زخم فشاری یک مشکل جدی در میان سالمندان است، فردی که بی حرکت است، تغییر وضعیت ندارد، تغذیه و مراقبت از پوست به درستی انجام نمی شود، ایجاد می شود. افراد مبتلا به دیابت، مشکلات گردش خون و تغذیه نامناسب در معرض خطر بیشتری قرار دارند.اغلب می توان خطر ابتلا به زخم های فشاری را کاهش داد. هنگامی که زخم در مراحل اولیه است، فرد می تواند آن را در خانه درمان کند، اما زخم های فشاری پیشرفته تر نیاز به مراقبت حرفه ای دارند.
در این مقاله ما به توضیح زخم بستر یا زخم فشاری میپردازیم. شما در این مقاله تعریف این زخم ها و علت ایجاد آنها، نحوه پیشگیری و نحوه درمان زخم بستر را یاد میگیرید. اشخاصی در جامعه ما زندگی میکنند که ممکن است دارای اختلالات حرکتی باشند مانند معلولان جسمی و حرکتی، جانبازان، سالمندان، افراد مبتلا به اختلالات مغزی و نخاعی، افرادی که دارای جراحات و تروما و شکستگی ها شده اند، افرادی که سکته مغزی کرده اند و دچار اختلالات حرکتی شده اند.
کسب اطلاعات در این زمینه نیاز همه اشخاص جامعه است چه بسا که هر کدام از ما ممکن است یکی از این عزیزان را در اطرافمان داشته باشیم .مراقبت از زخم بستر و جلوگیری از ایجاد و نحوه مدیریت آن نیازمند دانستن اصولی است که ما در این مقاله به آن می پردازیم. در ابتدا باید بدانیم که پوست چیست و چه عملکردی دارد و از چه لایه های تشکیل شده است، زخم چیست و مراحل ترمیم زخم به چه صورت است، و سپس به توضیح این نوع زخم می پردازیم.
در این مقاله به جواب سوالات زیر می پردازیم:
پوست چیست؟ و چه عملکردی دارد؟ چه لایه های دارد؟
زخم چیست؟ مراحل التیام زخم چیست؟
زخم فشاری چیست؟
علت ایجاد زخم های فشاری چیست؟
علایم و مراحل ایجاد زخم چیست؟
زخم های بستر در چه نقاطی از بدن تشکیل میشود؟
برای پیشگیری از زخم بسترها چه باید کرد؟
آیا زخم بستر درمان دارد؟
اگر بیمارم مبتلا به این زخم ها شد به کجا و چه کسی مراجعه کنم و چه اقداماتی انجام دهم؟
پوست چیست؟
سطح پوست و زائده های آن (ناخن ها، موها و غدد خاص) بزرگترین اندام بدن انسان را با مساحت 2 متر مربع تشکیل می دهند . پوست 15 درصد از کل وزن بدن بزرگسالان را تشکیل می دهد. ضخامت آن از <0.1 میلی متر در نازک ترین قسمت آن (پلک ها) تا 1.5 میلی متر در ضخیم ترین قسمت آن (کف دست ها و کف پا) متغیر است. پوست ساختار لایه ای دارد که هر کدام از لایه ها ویژگی ها و وظایف خود را دارند و به طور کلی نقش پوست محافظت از سایر ارگان های بدن در برابر ضربه، سرما، گرما و اولین سد دفاعی در برابر نفوذ میکزوارگانیسم های بیماری زا به بدن می باشد .
پوست دارای سه لایه است:
اپیدرم:
اولین لایه اپیدرم و بیرونی ترین لایه ی پوست است. از 3 نوع سلول تشکیل شده است:
سلول های سنگفرشی: بیرونی ترین لایه که به طور مداوم از بین می رود، لایه شاخی نامیده می شود.
سلول های پایه: سلول های پایه درست در زیر سلول های سنگفرشی یافت می شوند.
ملانوسیت: ملانوسیت ها نیز در پایه اپیدرم یافت می شوند و ملانین می سازند و این سلول ها به پوست رنگ می دهد.
درم:
دومین لایه و لایه میانی پوست است. درم شامل موارد زیر است:
رگ های خونی، عروق لنفاوی، فولیکول های مو، غدد عرق، بسته های کلاژن، فیبروبلاست ها، اعصاب و غدد سباسه
درم توسط پروتئینی به نام کلاژن در کنار هم نگه داشته می شود، این لایه به پوست انعطاف و استحکام می بخشد و همچنین حاوی گیرنده های درد و لمس است.
هیپودرم:
این لایه از چربی و بافت همبند و شبکه ای از کلاژن ساخته شده است و لایه چربی زیر پوست عمیق ترین لایه پوست می باشد. این لایه به حفظ گرمای بدن و به عنوان ضربه گیر در برابر آسیب است .
فرایند التیام زخم
ترمیم زخم شامل سه مرحله: التهاب، تکثیر و بلوغ است. روند بهبود زخم تحت تأثیر عوامل موضعی و سیستمیک قرار می گیرد، از یک طرف، عوامل موضعی مستقیماً بر زخم تأثیر می گذارد که شامل گرما، سرما، عفونت،میزان اکسیژن رسانی بافتی می باشد. از سوی دیگر، عواملی دیگر مثل سلامت فرد و بیماری های زمینه ای و تغذیه نامناسب، کمبود مواد معدنی ویتامین های پروتئین و سن عوامل دیگری هستند که می توانند مدت زمان بهبودی را طولانی کنند.
علت زخم فشاری چیست؟
هرکسی که برای مدت طولانی در یک موقعیت بماند، در خطر ابتلا به این زخم ها قرار می گیرد. اغلب در افرادی شکل می گیرند که برای تغییر موقعیت به کمک نیاز دارند. فردی که دچار زخم های فشاری می شود ممکن است:
زمان زیادی را صرف نشستن روی صندلی یا دراز کشیدن روی تخت کند
از پروتز یا وسیله جراحی استفاده کند
کفش های نامناسب یا لباس های کش دار بپوشد
این زخم‌ها زمانی ایجاد می‌شوند که بافت‌ها و رگ‌های خونی تحت فشار باشند که این فشار می تواند منجر به گردش خون ضعیف و در نتیجه مرگ بافت و عفونت شود. این زخم ها می توانند نتیجه فشار کم در زمان طولانی یا فشار زیاد در زمان کم باشد. عدم مراقبت از زخم بستر باعث بدتر شدن اوضاع زخم می شود.
ایجاد زخم به عوامل مختلفی بستگی دارد، وجود یا عدم وجود بیماری زمینه ای، سن شخص، وزن شخص، مدت زمان در بستر و تحت فشار بودن، تغذیه فرد، نحوه ی مراقبت از زخم بستر و … . این نوع زخم ممکن است طی چند ساعت و یا چند روز به وجود آید .
عوامل دیگری که احتمال ابتلا به این زخم را افزایش می دهند عبارتند از:
- گردش ضعیف
- رطوبت بیش از حد
- محرک های پوستی مانند ادرار و مدفوع
- اصطکاک، مانند زمانی که شخصی که در رختخواب است و ملحفه هایی که زیر آن است کشیده شود.
علایم زخم بستر چیست؟
علائم عبارتند از:
- تغییر رنگ
کسانی که پوست تیره دارند ممکن است پوستشان مایل به آبی، بنفش یا براق و کسانی که پوست روشن دارند ممکن است صورتی یا تیره شود. اگر تغییر رنگ پس از برداشتن فشار به مدت 10 تا 30 دقیقه از بین نرود، ممکن است نشان دهنده ایجاد زخم باشد.
- تغییرات بافت
ممکن است ناحیه سفت یا نرم و اسفنجی احساس شود .
- عمق ناحیه زخم
ممکن است زخمی ایجاد شده باشد که کم عمق است، و یا یک زخم عمیق که به لایه های زیرین پوست رسیده است.
- ترشحات زخم
ترشحات زخم ممکن است زیاد یا کم و چرکی و بد بو باشد.
تشخیص زخم بستر
تیم درمان زخم شما را ارزیابی می کنند که براساس ایتم های مختلفی این ارزیابی انجام می شود این موارد شامل:
- اندازه و عمق زخم شما
- نوع بافتی که مستقیماً تحت تأثیر زخم شما قرار می گیرد، مانند پوست، ماهیچه یا استخوان
- رنگ پوست اطراف زخم شما
- میزان مرگ بافتی که از زخم شما رخ می دهد
- وضعیت زخم شما، مانند وجود عفونت، بوی شدید و خونریزی
متخصصین زخم ممکن است نمونه‌هایی از مایعات و بافت‌های موجود در زخم پوست شما بگیرند. علاوه بر این، آنها ممکن است به دنبال علائم رشد باکتری باشند.
چه قسمت های از بدن مستعد زخم بستر هستند؟
زخم ممکن است در هر نقطه از بدن که تحت فشار است ایجاد شود. مناطق تحت فشار بدن در وضعیت های مختلف مثل نشسته، خوابیده به پشت و یا پهلو ها متفاوت است.
فردی که زمان زیادی را در حالت نشسته می گذراند (مانند زمانی که شخص به صورت طولانی مدت نیاز به استفاده از ویلچر دارد .)ممکن است در قسمت های زیر دچار زخم شود:
- باسن و دنبالچه
- ستون فقرات
- تیغه های شانه
- پشت بازوها یا پاها
فردی که در موقعیت خوابیده به پشت و یا طولانی مدت به پهلو است در نقاط زیر دچار زخم می شود:
- مچ پا
- پاشنه
- کتف و شانه ها
- دنبالچه
- آرنج ها
- پشت سر
عوامل خطر زخم های فشاری چیست؟
با دانستن عوامل خطرومراقبت از زخم بستر میتوان خیلی از زخم ها را در مراحل اولیه درمان کرد و چه بسا از بروز خیلی از زخم ها جلوگیری کنیم .
موارد زیر می تواند احتمال ایجاد زخم را افزایش دهد:
- ناتوانی در حرکت بدون کمک:مثل وقتی که شخص عمل جراحی انجام داده و قادر به حرکت از روی تخت و ویلچر نیست، و یا افراد معلول که معلولیت جسمی حرکتی دارند که به طور دائمی در تخت بستری هست و برای حرکت نیاز به کمک دارند.
- سن بالا: زیرا پوست نازک تر و شکننده تر می شود.
- بی اختیاری ادرار و مدفوع: بی اختیاری ادراری و مدفوع در افراد ناتوان میتواند یکی از عوامل خطر ابتلا باشد.
- شاخص توده بدنی پایین یا بالا: در چاقی و افزایش وزن بدن، فشار روی نقاط فشاری بدن زیاد شده و این خود باعث ایجاد زخم می شود. همچنین وزن کم بدن ، که منجر به ایجاد لایه کمتر در اطراف استخوان ها می شود و در نقاط تحت فشار ممکن است باعث ایجاد زخم شود.
- وضعیتی مانند دیابت که احساس درد کاهش می یابد، شخص دیابتی به دلیل نروپاتیک حاصله از دیابت متوجه فشار و درد و ناراحتی در منطقه تحت فشار نیست.
- وقتی که بیماری مزمنی وجود دارد که میتواند هم گردش خون و هم تحرک فرد را محدود کند، مانند: آترواسکلروز (سخت شدن رگ ها)، نارسایی قلبی، نارسایی کلیه، بیماری پارکینسون، اسکلروز چندگانه
- کاهش هوشیاری در بیماران که عارضه مغزی و نخاعی دارند
- اعتیاد و استعمال سیگار: یکی از عوامل خطر در مورد ایجاد زخم های بستر می‌باشد چون باعث کاهش خون رسانی و اختلال در خون رسانی می شود.
عوارض زخم فشاری چیست؟
عدم مراقبت از زخم بستر می تواند منجر به عوارض زیادی برای بدن شود به عنوان مثال سلولیت
همچنین اگر زخم به نواحی زیرین پوست گسترش یابد، عفونت های باکتریایی تهدید کننده حیات ممکن است استخوان و مفاصل را درگیر کند. این نوع عفونت همچنین می تواند به غضروف و بافت آسیب برساند و عملکرد اندام و مفاصل را کاهش دهد. معمولا زخم های فشاری در مراحل اول ایجاد قابل پیشگیری و درمان هستند ولی اگر درمان نشوند می توانند برای شخص مبتلا و خانواده و اطرافیان ایجاد مشکلاتی بکند.
درجات زخم های بستر
زخم ها در درجات مختلف ایجاد می شوند که شامل:
- درجه 1
پوست شکسته نیست، اما تغییر رنگ داده است، اگر پوست روشنی دارید، ممکن است این ناحیه قرمز به نظر برسد. اگر پوست تیره دارید، تغییر رنگ ممکن است از آبی تا بنفش متفاوت باشد. همچنین ممکن است گرم و متورم باشد و بیمار از درد و خارش و سوزش شکایت کند. اگر بعد از ده دقیقه تا نیم ساعت با برداشتن فشار از روی این ناحیه پوست به ظاهر طبیعی نرسید می تواند زخم ایجاد و به مرحله های بالاتر برود. در این مرحله باید حواسمان باشد که مناطق قرمز شده و مشکوک به زخم را ماساژ ندهیم ولی پوست اطراف را می توانیم مالش دهیم، معمولا با برداشتن فشار از ناحیه برطرف می شود.
- درجه 2
شکستگی در پوست وجود دارد که یک زخم یا فرسایش کم عمق را نشان می دهد. همچنین ممکن است یک تاول پر از مایع وجود داشته باشد. ناحیه متورم، گرم و یا قرمز است. زخم ممکن است مایعی شفاف یا چرکی ترشح کند و دردناک باشد.
- درجه 3
زخم ظاهر بسیار عمیق تری دارد و لایه چربی را تحت تأثیر قرار می دهد و شبیه یک دهانه است . ممکن است علائم عفونت را نشان دهد و لبه های قرمز، ترشحات چرکی، بد بو و بافت گرم داشته باشد.
- درجه 4
بسیاری از لایه ها در این مرحله تحت تاثیر قرار می گیرند، از جمله ماهیچه و استخوان. زخم عمیق و بزرگ است، پوست سیاه شده است و علائم عفونت را نشان می دهد و لبه های قرمز، چرکی، بد بو و گرم دارد. ممکن است بتوانید تاندون ها، ماهیچه ها و استخوان را ببینید.
زخم های غیر قابل درجه بندی
یک لایه ی تیره و سخت چرمی شکل ممکن است بر روی زخم باشد که ارزیابی کامل و درجه بندی را دشوار می کند. گاهی کارشناس زخم نیاز به تصویربرداری بیشتر یا ارزیابی پاراکلینیکی از زخم برای تعیین وسعت کامل زخم دارد. همچنین ممکن است زخم دارای بافت مرده به نام اسلاف یا نکروزه (زرد، خرمایی، سبز یا قهوه ای) باشد که ارزیابی کامل را دشوار می کند. در این مرحله عمق زخم دیده نمی شود، چون بافت نکروز و بافت اسلاف روی زخم را پوشانده است و نیاز به مداخله تیم زخم و پزشک جهت دبریدمان و جراحی دارد.
آسیب مشکوک به بافت عمیق
این زمانی است که سطح پوست مانند زخم مرحله 1 یا 2 به نظر می رسد، اما در زیر سطح آن مرحله 3 یا 4 است.
پیشگیری بهتر از درمان است
نکاتی برای کاهش خطر و پیشگیری عبارتند از :
- شما باید بسته به نیاز فرد، مرتباً، بین هر 15 دقیقه تا هر 2 ساعت، موقعیت بیمار را تغییر دهید.
- هر روز پوست را بررسی کنید
- استفاده از تشک مواج
- تمیز و خشک نگه داشتن پوست
- حفظ تغذیه خوب
- ترک سیگار و اجتناب از دود
- انجام تمرینات ورزشی، حتی زمانی که در رختخواب هستید، برای ایجاد گردش خون
- در اسرع وقت به مراقب خود یا یک متخصص زخم اطلاع دهد.
- استفاده از بالش یا تشک کاهنده فشار برای جلوگیری از ایجاد زخم های جدید در مناطق آسیب پذیر
- شما باید از پوشیدن لباس های خیلی تگ و یا گشاد بپرهیزید
- بالشتک مخصوص روی نقاط تحت فشار از جمله آرنج و پاشنه بگذارید
- آب کافی استفاده شود، چون عدم استفاده از آب کافی باعث خشکی پوست میشود و به همین ترتیب ریسک زخم را بیشتر می کند.
- بیمار را روی تخت تغییر وضعیت دهید و حواستان باشد هنگامی که بیمار به پهلو قرار میگیرد نباید با سطح تخت زاویه ۹۰ درجه داشته باشد و باید در مناطق فشار و بین دو استخوان بدن حتما بالشت و متکا قرار داد. وضعیت خوابیده به پهلو نیز باعث ایجاد زخم در نواحی پهلو ها، گوش، زانو و قوزک پا شود پس باید اصول تغییر پوزیشن رعایت شود.
- از کشیدن ملحفه و ایجاد اصطکاک بین ملحفه و بدن بیمار باید خودداری شود.
- اگر بیمار پوزیشن نیمه نشسته دارد باید از سر خوردن بیمار روی سطح تخت جلوگیری شود و حتما پا ها پوزیشن رو به بالا داشته باشند.
آیا زخم بستر درمان دارد؟
استراتژی درمان و مراقبت از زخم بستر، به عوامل متعددی بستگی دارد. تغییر مکرر وضعیت می تواند به بهبود زخم ها و جلوگیری از ایجاد زخم های جدید کمک کند. هنگامی که زخم ها در مراحل اولیه هستند، افراد ممکن است بتوانند آنها را در خانه درمان کنند. یک متخصص زخم باید به زخم های شدیدتر رسیدگی کند.
سایر اقدامات خاص به مرحله ی زخم بستگی دارد. اما موارد زیردر درمان زخم بستر به صورت کلی ضروری هستند:
- کاهش فشار
بیمار هر دو ساعت تغییر وضعیت بدهید، برای این کار شما می توانید از بالشتک ها، پد های مخصوص و تشک مواج استفاده کنید. بیمار را طولانی مدت روی پهلو ها نخوابانید، مراقب باشد که بیمار رووی زاویه 9
- زخم را تمیز کنید
زخم های بسیار جزئی را به آرامی با آب و شوینده ی ملایم مانند شامپو بچه بشویید. با هر تعویض پانسمان، زخم های باز را با سرم نمکی تمیز کنید.(صابون استفاده شده باید حاوی عطر، اسانس و مواد محرک نباشد. بهتر است زخم با شامپو بچه شستشو داده شود.)
- از پانسمان نوین استفاده کنید
این پانسمان ها از زخم محافظت می کنند و بهبود را تسریع می بخشند. پانسمان هایی که ضد میکروبی، هیدروکلوئیدی یا حاوی اسید آلژینیک هستند، ممکن است بهترین گزینه باشند.برای استفاده از انواع پانسمان نوین متناسب با زخم باید از متخصصین زخم و پزشک خود کمک بخواهید. مخصوصا اگر زخم مرحله پیشرفته تر مانند زخم مرحله ۳ به بالا تر را دیدید.
- از کرم های موضعی استفاده کنید
شما می توانید کرم های آنتی بیوتیک، کرم های بریر یا مانع و پانسمان های نوین را از تیم درمانی زخم بخواهید .
- رفع بی اختیاری
برای رفع این مورد استفاده از پاک کننده ها، کرم های مانع یا بریر، پوشک مناسب و سیستم های مدیریت مدفوع ممکن است لازم باشد، گاها برای کنترل بی اختیاری ادراری نیاز به تعبیه سوند ادراری می باشد.
- بافت مرده را بردارید
برداشتن بافت مرده می تواند به بهبود زخم کمک کند. یک کارشناس زخم ممکن است از ابزارهای تیز جراحی و سایر روش های دبریدمان برای این منظور استفاده کند. شما باید برای این کار از تیم درمانی زخم و پزشک کمک بخواهید.
- استفاده از تشک مواج
- هر گونه آنتی بیوتیک مورد نیاز را با دستور پزشک معالج خود با توجه به شرایط زخم مصرف کنید
- رژیم غذایی را تنظیم کنید
شما باید از مکمل های پروتئینی برای بهبود و کاهش اندازه زخم استفاده کنید. مصرف مقدار کافی مواد مغذی ضروری و آب فراوان می تواند به حفظ سلامت کلی کمک کند.
- در مورد گزینه های جراحی با پزشک خود مشورت کنید
این موارد ممکن است شامل برداشتن بافت مرده، تمیز کردن زخم و بستن لبه ها تا حد امکان باشد. جراح ممکن است بافتی از پوست سالم برای انجام پیوند زخم کمک بگیرد(گرافت پوستی).
- شما می توانید از روش وکیوم تراپی برای درمان زخم استفاده کنید.
سایر توصیه ها برای درمان زخم بستر
اگر زخم های مرحله I یا II به دقت مراقبت شوند، اغلب بهبود می یابند. درمان زخم های مرحله III و IV سخت تر است و ممکن است مدت زیادی طول بکشد تا بهبود یابد. ما در این قسمت از مقاله نکات مربوط به مراقبت از زخم بستر در خانه را بیان کردیم”
- فشار وارده بر ناحیه را کاهش دهید.
برای کاهش فشار از بالش‌های مخصوص، کوسن‌های فومی، پدهای تشک استفاده کنید. شما برای محافظت از ناحیه تحت فشار از برخی پدهایی که از آب یا هوا پر شده اند استفاده کنید. اینکه از چه نوع بالشتکی استفاده می کنید به زخم شما و اینکه روی تخت یا روی ویلچر هستید بستگی دارد. با کارشناس زخم خود در مورد اینکه چه انتخاب هایی برای شما بهترین است، از جمله شکل و انواع تشک صحبت کنید.
- موقعیت بیمار را مرتبا تغییر دهید.
اگر روی ویلچر هستید، سعی کنید هر 15 دقیقه موقعیت خود را تغییر دهید. اگر در رختخواب هستید باید هر 2 ساعت یکبار جابه جا شوید.
- طبق دستور ارائه دهنده خود از زخم مراقبت کنید.
برای جلوگیری از عفونت ، زخم را تمیز نگه دارید و هر بار که پانسمان را عوض می کنید، زخم را بشویید، می توانید ناحیه را به آرامی با آب و صابون ملایم بشویید.
- از پاک کننده های پراکسید هیدروژن یا ید مثل بتادین استفاده نکنید. آنها می توانند به پوست آسیب برسانند.
- زخم را با یک پانسمان مخصوص بپوشانید. این پانسمان ها از عفونت محافظت و به مرطوب نگه داشتن زخم کمک می کنند.
- از آسیب یا اصطکاک بیشتر خودداری کنید.
مراقب سر خورد و ایجاد اصطحکاک بین ملحفه و پوست باشید. سعی کنید از موقعیت هایی که بر زخم شما فشار وارد می کند اجتناب کنید.
- هر روز پوست خود را از نظرایجاد زخم بررسی کنید.
از مراقب خود یا شخصی که به او اعتماد دارید بخواهید مناطقی را که نمی توانید ببینید بررسی کند.اگرتغییری در زخم ایجاد شد، به پزشک خود اطلاع دهید.
- مراقب سلامتی خود باشید.
غذاهای سالم بخورید. دریافت تغذیه مناسب، کاهش وزن اضافی و خواب کافی به بهبودی زخم شما کمک می کند.از پرستار خود بپرسید که آیا انجام حرکات کششی ملایم یا ورزش های سبک مشکلی ندارد. این امر می تواند به بهبود گردش خون کمک کند.
- از کوسن های دونات یا حلقه ای شکل استفاده نکنید.
آنها جریان خون را در ناحیه کاهش می دهند که ممکن است باعث ایجاد زخم شود. اطراف یا روی ناحیه زخم را ماساژ ندهید. این می تواند باعث آسیب بیشتر شود.
چه موقع به پزشک مراجعه کنید؟
خیلی از زخم های فشاری را در مراحل ابتدایی میتوان تشخیص داد و درمان کرد. ولی به طور کلی در شرایط زیر باید به پزشک و کارشناس زخم مراجعه کنید:
- زخم های فشاری مراحل بالاتر با عمق و وسعت زیاد
- زخم همراه عفونت و بوی بد و ترشحات فراوان و خون ریزی باشد.
جمع بندی
ما در این مقاله به پوست، عملکرد پوست، تعریف زخم و زخم فشاری پرداختیم ، در مورد علل ایجاد زخم های بستر و روش ها پیشگیری و درمان صحبت کردیم . خیلی از افراد جامعه مشکلات حرکتی دارند و یا سالمندان و بیماران مغزی و نخاعی و معلولان جسمی و حرکتی جزو این افراد هستند ما به عنوان شخصی از این جامعه باید اطلاعات خود را راجع به این مشکل در این افراد بالا ببریم و از خود درمانی بپرهیزیم هر مداخله ی اشتباه در زخم های درجه بالاتر ممکن است زخم را بدتر کند پس بهتر است با پزشک و کادر درمانی زخم در ارتباط باشید. گروه درمانی پادزخم، همواره در راستای کمک به بیماران و همراهان، آماده مشاوره و خدمت رسانی هستند.
شماره تماس با ما و مشاوره واتساپ : 09364093277–09129583284