طب سنتی در زخم

درمان زخم با طب سنتی

طب سنتی در زخم

طب سنتی دانشی را در بر می‌گیرد که در طول نسل ها در جوامع مختلف قبل از دوران پزشکی مدرن توسعه یافته است. تقریباً به طور کامل به منابع طبیعی مانند آب، گیاهان، حیوانات و مواد معدنی بستگی دارد. زخم یک اختلال ساختاری و عملکردی پوست به دنبال آسیب ( فیزیکی، شیمیایی، الکتریکی و یا میکروبی) است که در پاسخ به این آسیب، ترمیم زخم به عنوان یک فرایند پیچیده برای تعمیر و بازسازی بافت عمل می کند.

از نظر تاریخی گیاهان و ترکیبات گیاهی به طور گسترده‌ای برای درمان و مدیریت انواع مختلف زخم ها استفاده می شدند. اگر چه نوشته های زیادی در مورد خواص درمانی آن ها در دسترس است، اما روش های استاندارد برای کنترل کیفیت مواد گیاهی با توجه به شناسایی آنها (فعالیت فیتوشیمیایی، دارویی و درمانی) در دسترس نیست.

استاندارد سازی گیاهان دارویی، ثبات و اثربخشی درمانی آن ها را تضمین می کند. محصولات گیاهی و عصاره های موجود از آن ها از نظرخصوصیات، عملکرد دارویی و کیفیت، مورد ارزیابی قرار می گیرند؛ زیرا برای ارزیابی اثربخشی درمانی آنها لازم است.

روش هایی که به عنوان طب سنتی شناخته می شوند عبارتند از:

گیاهان، آیورودا، سیدا، یونانی، ایرانی، اسلامی، ویتنامی، چینی، طب سوزنی، موتی، ایفا، آفریقایی و سایر دانش‌ها و شیوه های شبه پزشکی در سراسر جهان است.

جهت درمان انواع زخم با مجموعه درمانی پادزخم تماس بگیرید

09129583284

09364093277

طب سنتی چیست؟

سازمان جهانی بهداشت (WHO) طب سنتی را این گونه تعریف می کند :

روش های بهداشتی، رویکردها، دانش و باورهای ترکیبی از داروهای گیاهی، حیوانی، مواد معدنی، درمان های معنوی، تکنیک ها و تمرینات دستی که به صورت مجزا یا ترکیبی برای درمان، تشخیص و پیشگیری از بیماری و یا حفظ سلامتی به کار می روند. در برخی از کشورهای آسیایی و آفریقایی تا ۸۰ درصد از جمعیت، برای نیازهای اولیه مراقبت های بهداشتی خود به طب سنتی متکی هستند. هنگامی که طب سنتی خارج از فرهنگ سنتی مردم انتخاب شود اغلب طب مکمل و جایگزین نامیده می شود.

طب جایگزین چیست؟

طب جایگزین هر نوع عمل درمانی است، که در قلمرو طب سنتی قرار نمی گیرد. ممکن است بر اساس سنت های تاریخی و فرهنگی باشد نه بر اساس شواهد علمی. اصطلاح “طب مکمل” یا “طب جایگزین” به جای طب سنتی در برخی کشورها استفاده می شود.

مزایای طب سنتی که باعث مقبولیت جمعیت ها شده است:

  • مقرون به صرفه بودن
  • در دسترس بودن
  • داشتن حداقل عوارض جانبی ناخواسته

به طور کلی اهمیت و کارایی طب سنتی و مکمل افزایش یافته است؛ تقریبا ۴ میلیارد نفر در سراسر جهان از گیاهان به عنوان دارو استفاده می کنند؛ زیرا هیچ چیز دیگری مقرون به صرفه تر یا در دسترس تر نیست. بیمارانی که از طب جایگزین استفاده می‌کنند معمولا بین ۳۰ تا ۴۹ سال سن دارند و به طور کلی زنان بیشتر از مردان از آن استفاده می کنند.

داروهای گیاهی در درمان چه بیماری هایی می توانند موثر باشند؟

  • انواع زخم ها (حاد، مزمن، بسته، باز، بریدگی، پارگی، سوراخ شدگی، سطحی، عمیق، زخم ناشی از شلیک گلوله، عفونی و غیر عفونی و…)
  • عفونت های پوستی
  • التهاب
  • گال
  • جذام
  • بیماری های مقاربتی

جالب توجه است که از داروهای جدید ضد سرطانی که بین سال های ۱۹۴۰ تا ۲۰۰۲ تولید شده‌اند، تقریباً ۵۴ درصد از محصولات طبیعی به دست آمدند. مطالعه دیگری مشخص کرده است که از تمام محصولات دارویی فعلی حدود ۷۳ درصد شامل مواد تشکیل‌دهنده مشتق از محصولات طبیعی هستند.

کاربرد گیاهان دارویی در درمان و مراقبت از زخم چیست؟

داروهای گیاهی در درمان یا مراقبت از زخم در مسائلی که شامل ضدعفونی زخم، افزایش لخته خون در هنگام خونریزی، دبریدمان زخم و فراهم کردن فضای مرطوب نقش دارند. همچنین فرهنگ های عامیانه از تعداد قابل توجهی از گیاهان، برای درمان بریدگی ها، زخم‌ها و سوختگی‌ها استفاده می کنند.

به عنوان مثال عسل ( برای مطالعه بیشتر مقاله عسل در زخم را بخوانید) و گیاهان دارویی مانند شیرین بیان و خرزهره، تعداد کمی از داروهای سنتی منتخب هستند که به دلیل فواید التیام زخم، درطب سنتی شناخته می شوند. اثربخشی در زخم های درمان شده با این داروهای سنتی نتایج امیدوار کننده ای را نشان می دهد. اگرچه شواهد علمی موجود در دفاع از آن ها اندک است؛ مطالعات متعددی نقش کاربرد انفرادی عسل و یا روغن Ghee را در مدیریت زخم نشان می دهند.

شیرین بیان گیاهی با ارزش دارویی است که به عنوان یکی از حبوبات چند ساله علفی، معمولاً در جنوب اروپا و بخش های خاصی از آسیا مانند هند، رشد می کند. از آن به عنوان دارو و طعم دهنده استفاده می‌شود که طعم نامطلوب سایر مواد دارویی را می پوشاند. شیرین‌بیان همچنین در تمدن‌های مصر، چین، یونان، هند و روم در آماده سازی داروهای مختلف استفاده شده است. فعالیت شیرین بیان به عنوان یک عامل ترمیم زخم، ضد التهاب، ضد زخم و بازسازی پوست نیز توسط تحقیقات مستند شد.

خرزهره گیاه دیگری است که در طب عامیانه برای درمان زخم ها استفاده می شود؛ این گیاه بومی منطقه مدیترانه است که اغلب به عنوان یک درخت زینتی در باغ های سراسر جهان کشت می شود. خرزهره یکی از سمی ترین گیاهان باغی است که تمامی قسمت هایش سمی است اما به دلیل فواید آن در طب عامیانه شناخته می شود. خرزهره خواص دارویی زیادی دارد: از جمله ضد انگل، تقویت کننده جنسی،تقویت معده و قلب و عروق، تب بر ، خلط آور، قی آور، ضد سرطان، ادرار آور و تحریک ایجاد استفراغ درفرد بیمار. همچنین در درمان آسم، سنگ‌کلیه، وزیکول، مشکلات مزمن مرتبط با معده و پوست، گزش مار، درد مفاصل، جذام و … نقش دارد.

مکانیسم های گیاهان برای ترمیم زخم:

گیاهان دارویی با مکانیسم های مختلفی مانند تعدیل در بهبود زخم، کاهش تعداد باکتری ها، بهبود رسوب کلاژن، افزایش فیبروبلاست ها و فیبروسیت ها و … اثرات ترمیم زخم را نشان می‌دهند. با توجه به افزایش مقاومت آنتی بیوتیکی میکروارگانیسم ها، داروهای جایگزین ( سنتی) به طور فزاینده‌ای برای غلبه بر این میکروارگانیسم های مقاوم رایج شدند.

گروه هایی از مولکول های گیاهی با اثرات مفید در ترمیم زخم:

ترکیبات زیست فعال در گیاهان ترکیباتی هستند، که توسط گیاهان تولید می‌شوند و دارای اثرات دارویی و یا سمی در انسان و حیوانات هستند. به نظر می‌رسد اکثر گونه‌های گیاهی توانایی تولید حداقل برخی از این ترکیبات (متابولیت های ثانویه ) را دارند.

ترکیبات زیست فعال در گیاهان را می توان با در نظر گرفتن معیارهای مختلف طبقه بندی کرد؛ مثلاً بر اساس عملکرد بالینی، اثرات دارویی و سم شناسی آن ها یا رویکرد گیاه شناسی (گیاهی را در نظر می گیرد که از آن سرچشمه می گیرد). در نهایت رویکرد بیوشیمیایی (مسیر متابولیک) رایج‌ترین مورد قابل استفاده باشد. با استفاده از این رویکرد، گروه‌ها برای اکثر خوانندگان با حداقل دانش پایه در شیمی به وضوح قابل درک هستند. لیست ترکیبات احتمالی بسیار طولانی است، اما تمرکز ما بر روی آن هایی است که تاثیر مفیدی بر بهبود زخم دارند.

۱‐ ترکیبات فنولی:

این ترکیبات به چندین عملکرد گیاه کمک می کنند. جدا از عملکردهای مهم در ارتباط با ارگانیسم میزبان گیاه، متابولیت های فنولی که به آن ها پلی فنول هم گفته می‌شود، از مهمترین مولکول های مشتق شده از گیاه با طیف گسترده ای از خواص بیولوژیکی بالقوه سودمند بر سلامت انسان هستند. از آنجایی که در طبیعت منبع فراوانی از پلی فنول های مختلف با اثر ثابت شده بر روی پوست وجود دارد و به دلیل سمیت کم، این نوع ترکیبات پتانسیل زیادی در بهبود زخم ها، از جمله درمان آسیب های مختلف پوستی، مثل سوختگی دارند. پلی فنول ها منبع مهمی برای کاربردهای آینده در مراقبت از زخم هستند؛ از کاهش مشکلات جزئی پوست مثل چین و چروک و آکنه گرفته تا موارد شدیدتر مانند سرطان.

در حال حاضر ما بیش از ۸۰۰۰ ساختار مختلف از ترکیبات فنولی گیاهی را می شناسیم. با توجه به این تعداد زیاد ترکیبات، استفاده از یک سیستم طبقه بندی موثر برای تمایز آن ها مهم است. رایج ترین سیستم طبقه بندی این ترکیبات را به فلاونوئیدی و غیر فلاونوئیدی تقسیم می کند.

ترکیبات فلاونوئیدی:

به احتمال زیاد بزرگ‌ترین دسته از ترکیبات پلی فنولی موجود در طبیعت فلاونوئیدها هستند. بیش از ۴۰۰۰ فلاونوئید منحصر به فرد ساختاری قبلا از منابع گیاهی مختلف شناسایی شده است. در درجه اول فلاونوئیدها به عنوان رنگدانه های مسئول بسیاری از رنگ ها در پاییز شناخته شدند؛ زیرا می توانند رنگ های مختلفی از زرد، نارنجی و قرمز را در گل ها، سبزیجات، آجیل ها، دانه ها میوه ها و  همچنین رنگ چای و… ایجاد کنند. این ها در طب سنتی به عنوان ضد التهاب، کاهش دهنده درد، عامل ضد حساسیت و موارد دیگر مورد استفاده قرار می‌گرفتند. بیشتر اثرات فارماکولوژیک موجود در فلاونوئیدها می تواند مربوط به فعالیت آنتی اکسیدانی قوی آنها باشد. آن ها همچنین جذب کننده رادیکال های آزاد هستند. قادر به تعامل با آنزیم ها می باشند. روی گیرنده‌های آدنوزین اثر می گذارند و با غشاهای زیستی تداخل دارند.

فلاونوئیدها در گیاهان اغلب به صورت گلیکوزید در ارتباط با قطعات قندی وجود دارند. منابع اصلی فلاونوئیدها در رژیم غذایی، میوه ها و سبزیجات هستند؛ آن ها همچنین در غلات، دانه ها و ادویه جات خاص، همچنین در چای، قهوه، کاکائو و عرقیات گیاهی وجود دارند.

ترکیبات غیر فلاونوئیدی:

یک زیر گروه مهم از ترکیبات غیر فلاونوئیدی اسید های فنولیک هستند که می توان آنها را به اسیدهای هیدروکسی سینامیک و هیدروکسی بنزوئیک تقسیم کرد. که هر دو دسته اغلب در گیاهان به شکل گلیکوزید دیده می شوند.

گروه دیگری از ترکیبات فنولی که به طور گسترده در گیاهان توزیع شده‌اند، تانن ها هستند که ممکن است به صورت تانن های قابل هیدرولیز و یا تانن های متراکم ایجاد شوند.

۲- روغن های (اسانس ها) گیاهی:

طبق تعریف اسانس‌ها، مایعات آبگریز غلیظی هستند که حاوی ترکیبات معطر فرار مشتق شده از گیاهان می باشند. به طور کلی اسانس ها از طریق تقطیر (به عنوان مثال با بخار) استخراج می شوند. فرایند های دیگر عبارتند از :

  • بیان استخراج با حلال
  • استخراج روغن مطلق
  • ضربه زدن به رزین و پرس سرد

کاربرد روغن های گیاهی:

به دلیل رایحه مطبوعشان معمولاً به عنوان اجزای سازنده عطر، لوازم آرایشی، صابون و سایر محصولات، برای طعم دادن به غذا و نوشیدنی و کاربردهای مشابه استفاده می شوند.

چندین اسانس مشتق شده از گیاهان با پتانسیل بالا برای استفاده در درمان زخم وجود دارد. برخی از مهم ترین اسانس‌ها با اثر مفید ثابت شده در بهبود زخم (چه در طب سنتی و چه بر اساس مطالعات تحقیقاتی) با جزئیات بیشتر در زیر توضیح داده شده اند:

روغن اسطخودوس:

این روغن از گل های اسطوخودوس به دست می آید. یکی از رایج‌ترین اسانس های مورد استفاده در درمان های مختلف است. به دلیل خواص ضد باکتریایی و ضد قارچی آن برای درمان گزیدگی استفاده می شود. همچنین در بسیاری از زخم ها مانند زخم های مزمن که به دوره‌های طولانی پانسمان نیاز دارند، روغن اسطخودوس می تواند بار مالی قابل توجهی را برای سیستم مراقبت‌های بهداشتی ایجاد کند. با ظهور محصولات جایگزین(سنتی) مراقبت از زخم می توان بار مالی را به میزان قابل توجهی کاهش داد.

هم چنین گزارش هایی وجود دارد که فعالیت ضد افسردگی و تاثیر آن بر عضلات صاف (شل کننده عضلانی) را توصیف می کند. چندین محقق مطالعات مختلف زیادی را در رابطه با اثرات بالقوه سودمند روغن اسطوخودوس در کاربردهای مختلف مراقبت از زخم انجام دادند. یکی از این مطالعات که توسط کین و همکاران انجام شد، در مورد کاهش قابل توجه شدت درد پس از رایحه درمانی با استفاده از روغن اسطوخودوس در طول تغییر پانسمان در درمان زخم های عروقی در مقایسه با درمان‌های کنترل گزارش می دهد. مطالعه دیگر از هارتمن و کوتزی تاثیر اسانس اسطوخودوس و بابونه را بر بهبود زخم در پنج بیمار مبتلا به زخم مزمن در مدت زمان چند ماه بررسی کرد. پروتکل درمانی شامل یک درمان با محلول ۶ درصد از دو قطره روغن اسطوخودوس و یک قطره بابونه آلمانی بود؛ که مستقیم روی زخم قرار گرفته و سپس با گاز پوشانده شده بود. نتیجه این بود که زخم های درمان شده با روغن ها در مقایسه با زخم های شاهد سریع تر بهبود یافتند.

تاثیرروغن بابونه در زخم:

در یک مطالعه از گلووانیا و همکارانش که شامل ۱۴ بیمار بود وقتی روغن‌ بابونه به پانسمان های استاندارد اضافه شد، ترشح زیاد و خشکی مرتبط با زخم ها به طور قابل توجهی کاهش پیدا کرد.

تاثیر روغن درخت چای در زخم:

این روغن که از برگ های درخت چای به دست می‌آید به عنوان یک درمان مکمل در استرالیا استفاده می شود. روغن درخت چای فعالیت ضد عفونی کننده، ضدباکتریایی، ضدقارچی و ضد التهابی دارد. در مطالعه هالکون و میلکوس از روغن درخت چای به عنوان یک عامل ضد میکروبی در مورد عفونت استافیلوکوکوس اورئوس آزمایش شد. نتایج پتانسیل روغن درخت چای را برای درمان استئومیلیت و بهبود زخم های مزمن نشان داد. فائوگالی و همکاران فعالیت یک پماد دیگر مبتنی بر روغن درخت چای موجود در بازار را در برابر باکتری های مختلف ارزیابی کردند و اثربخشی آن را در برابر استافیلوکوکوس اورئوس و اشریشیا کلی تایید کردند.

کاربرد روغن آویشن در زخم:

آویشن گیاهی معطر است که معمولاً در تهیه غذا استفاده می‌شود؛ در حالی که استفاده از اسانس آن به طور گسترده در بهبود سوختگی ها گزارش شده است. اسانس آویشن از تقطیر برگ ها، ساقه ها و گل های گیاه به دست می آید. یکی از موارد مطالعه مربوط به دورسون و همکارانش است که تاثیر روغن آویشن را بر تشکیل اکسید نیتریک که یک واسطه التهابی مهم است بررسی کردند. آن ها تاثیر روغن آویشن را بر زخم سوختگی در موش ها مطالعه کردند و نشان دادند که این روغن نه تنها میزان اکسید نیتریک تولید شده در پاسخ به سوختگی را کاهش می دهد، بلکه بهبود زخم را نیز تسهیل می‌کند. در مطالعه بوزین و همکاران فعالیت ضد باکتریایی و ضد قارچی موثری از این روغن در شرایط آزمایشگاهی تایید شد. در نهایت کومارچویچ شواهد موجود را مورد بحث قرار داد که نشان می دهد روغن آویشن به صورت موضعی باعث افزایش رسوب کلاژن، رگزایی و مهاجرت کراتینوسیت ها می شود و همه با هم به طور قابل توجهی به کارآیی بهبود زخم کمک می کنند.

تاثیر روغن ریحان در زخم:

اورافیدیا و همکاران ۲ مطالعه را در مورد استفاده بالقوه از روغن ریحان در ترمیم زخم انجام دادند. در اولی آن ها تاثیر بالقوه روغن ریحان را بر بهبود زخم های بریده شده در مدل حیوانی مطالعه کردند و عملکرد بهبود زخم را در زخم های درمان شده با اسانس در مقایسه با گروه شاهد مشاهده کردند. در مطالعه دوم اثر ضدعفونی کننده قابل‌ توجهی از محلول ۲ درصد روغن ریحان در برابر سویه ها در زخم و آکنه مشاهده کردند.

سایر روغن ها:

سایر روغن های ضروری کمتر شناخته شده با اثر مفید ثابت شده در بهبود زخم عبارتند از روغن گل راعی، روغن گل همیشه بهار صحرایی، روغن دارچین، روغن شاهدانه و…

۳- آلکالوئیدها:

آلکالوئیدها ترکیبات هتروسیکلیک هستند که حداقل در یکی از هتروسیکل ها، حاوی اتم نیتروژن هستند. آن ها معمولاً دارای فعالیت های بیولوژیکی قوی مختلفی هستند و طعم تلخی دارند. آلکالوئیدها توسط موجودات دیگر از جمله باکتری ها قارچ ها و حیوانات نیز تولید می شوند. اگر چه آن ها اولین انتخاب از بین مواد شیمیایی برای استفاده در درمان زخم نیستند، اما هنوز گیاهان جالبی وجود دارند که به دلیل پتانسیل اثبات شده آن ها در بهبود زخم نیاز به تجزیه تحلیل بیشتری دارند؛ از جمله خانواده خشخاش و خانواده زرشک. هر دو آلکالوئیدهای ایزوکینولین تولید می‌کنند که دارای طیف وسیعی از اثرات بیوشیمیایی مربوط به استفاده پزشکی هستند؛ مانند (مهار درد، مهار رشد سلول های سرطانی و مهار رشد سلول های باکتریایی)

از دیگر خواص مفید غیر مستقیم مرتبط با ترمیم زخم می توان به تحریک لکوسیت های مغز استخوان اشاره کرد که فاز التهابی بهبود زخم را تعدیل می‌کند.

۴‐ رزین ها:

این گروه مخلوط پیچیده ای از مواد شیمیایی محلول در چربی را ارائه می دهد، که هم غیر فرار و هم فرار هستند. رزین ها معمولاً در طبیعت به عنوان بخشی از ساختارهای مختلف مشتق شده از چوب یافت می شوند. اگرچه در گیاهان علفی نیز وجود دارند. از جمله خواص رایج آن ها چسبندگی عمومی است. درحالی که سیال بودن آنها به محتویات ترکیبات فرارشان بستگی دارد. رزین ها وقتی در معرض هوا قرار می‌گیرند سفت می‌شوند.

از جمله فعالیت های بیولوژیکی مفید آن ها برای بهبود زخم فعالیت ضد میکروبی است، اما عملکرد آن ها به ترکیب مخلوط شیمیایی شان بستگی دارد. رزین ها به طور کلی بی خطر هستند اما ممکن است آلرژی تماسی ایجاد کنند. از آنجایی که آن ها فعالیت های بیولوژیکی مختلفی را نشان می دهند در چندین داروی گیاهی یافت می شوند. اثرات ضد باکتری و ضد ویروسی آن ها در ترمیم زخم از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در حالی که دارای فعالیت های دیگری مانند فعالیت ضد سرطانی و همچنین تحریک دستگاه گوارش هستند. معمولاً سمی نیستند مگر اینکه به صورت روغن های فرار متمرکز شوند.

۵- ترکیبات گیاهی با فعالیت ضد میکروبی:

بررسی عصاره گیاهان برای یافتن ترکیبات ضدمیکروبی جدید به ۲ دلیل برای میکروبیولوژیست های بالینی حائز اهمیت است :

۱- اینکه فیتوکمیکال ها زودتر به عنوان داروهای ضد میکروبی تجویز شوند و عموم مردم به طور فزاینده‌ای از مشکلات ناشی از مصرف بیش از حد آن ها آگاه شوند.

۲- تجویز و استفاده نادرست از آنتی بیوتیک های سنتی

فیتوکمیکال ها با فعالیت ضد میکروبی را می توان به چند دسته تقسیم کرد شامل فنول ها، اسانس ها، آلکالوئیدها و موارد دیگر مانند لکتین ها، پلی پپتید ها و همچنین پلی استیلن ها.

پلی پپتید ها:

اولین پپتیدهای ضد میکروبی در سال ۱۹۴۲ گزارش شدند که عمدتاً دارای بار مثبت هستند و پیوندهای دی سولفیدی در ساختار خود دارند. برخی از مهم‌ترین زیرگروه‌های پپتیدهای ضد میکروبی، شامل تیونین ها هستند که برای مخمر ها و باکتری های گرم منفی و گرم مثبت سمی هستند.

پلی استیلن ها:

گروه دیگری از ترکیبات ضد میکروبی بالقوه با خواص جالب هستند. در برزیل ترکیبات استیلن و فلاونوئیدهای مشتق شده از عصاره های گیاهی به طور سنتی برای درمان تب مالاریا و اختلالات کبدی استفاده می شود.

استفاده سنتی از گیاهان دارویی در التیام زخم:

برای بیش از ۵ هزار سال مصریان، مردمان بومی آفریقا، آسیا، رومی ها و آمریکایی ها، از گیاهان دارویی به عنوان درمان خط اول برای التهاب، سوختگی، زخم های جراحی و … استفاده می کردند. این گیاهان حاوی بسیاری از ترکیبات زیست فعال طبیعی هستند که به تسریع روند بهبود زخم و بازسازی بافت در محل زخم کمک می کنند. مقرون به صرفه هستند و کمترین عوارض جانبی را ایجاد می کنند؛ با این حال قبل از اینکه بتوان آن ها را برای بهبود زخم توصیه کرد نیاز به استاندارد سازی علمی، اعتبار سنجی و ارزیابی ایمنی گیاهان طب سنتی وجود دارد. چند نمونه از گیاهان دارویی و اثرات ترمیم زخم آن ها را با هم مرور کنیم:

گیاه آب بشقابی (قاشقی):

برای تسهیل بهبود زخم های مزمن از نظر فاصله، عمق و مقیاس عصاره هایی از بخش های هوایی این گیاه تهیه می شود. مشخص شد که آسیاتیکوزید جدا شده از این گیاه باعث افزایش اپیتلیال و رسوب کلاژن در زخم نوع پانچ می شود. تری ترپن های جدا شده از این گیاه، بازسازی کلاژن و سنتز گلیکوزآمینوگلیکان ها را بهبود می بخشد. علاوه بر این که تجویز خوراکی این گیاه باعث تقویت سنتز کلاژن و رگ زایی در محل زخم می شود.

گیاه زردچوبه:

زردچوبه سال هاست که به عنوان یک دارو و چاشنی غذا مورد استفاده قرار می گیرد. دارای فعالیت های ضد باکتری، ضد قارچ، ضد درد و ضد التهابی است، که خواص ضد التهابی آن، وجود ویتامین A و همچنین چندین پروتئین اثر مفیدی بر تشکیل اولیه فیبر های کلاژن دارد، که با تحریک فعالیت فیبروبلاستیک مرتبط است.

این گیاه در طب سنتی آیورودا برای درمان آسم، بیماری های تنفسی، اختلالات کبدی، دیابت و آسیب های پوستی استفاده می شود و یک داروی محبوب در طب سنتی چینی برای معده درد است. یافته های آزمایشگاهی نشان می دهد که زردچوبه با تغییر ماتریکس دور سلولی و خارج سلولی بسیاری از اثرات مفید خود را ایجاد می کند؛ بنابراین زردچوبه باعث تحریک تکثیر فیبروبلاست، توسعه بافت گرانوله و رسوب کلاژن در بهبود زخم های پوستی می شود.

چشم گاوی خزنده:

در اصل بومی مناطق گرمسیری آمریکا است. با این حال از آن در مناطق استوایی به عنوان یکی از مهاجم ترین گیاهان جهان گسترده یاد می کنند. عصاره الکل برگ های آن برای درمان رماتیسم، زخم های مداوم و درد مفاصل آرتروز استفاده می شد. فلاونوئید موجود در برگ های گیاه چشم گاوی خزنده، به فواید دارویی این گیاه کمک می کند و فعالیت های محافظ عصبی، ضد سرطان، آنتی اکسیدان و افزایش ایمنی را به همراه دارد.

گیاه آلوئه ورا:

آلوئه ورا گیاهی بومی آفریقا است و به آن زنبق صحرا یا گیاه جاودانگی می گویند.این گیاه در فرهنگ های یونان، مصر، هند، مکزیک، ژاپن، چین و … برای هزاران سال استفاده شده است. ۳۵۰۰ سال پیش مصریان از این گیاه برای درمان سوختگی، عفونت و انگل استفاده می‌کردند.

ژل آن با ایجاد یک پوشش محافظ روی نواحی آسیب دیده و تسریع در روند بهبودی، توانایی التیام انواع زخم ها از جمله زخم سوختگی جزئی را دارد و همچنین بی ضرر است؛ زیرا واکنش های بیش از حد حساس به آن نادر است. با این حال ممکن است اثرات مضری بر سوختگی های شدید داشته باشد و در واقع از بهبودی جلوگیری کند.

ترکیبات مختلف آلوئه ورا ترمیم زخم را تحریک می کند و دارای فعالیت ضد التهابی می باشد.این گیاه از بسیاری از ترکیبات زیست فعال طبیعی پایه و پیچیده مانند گلیکوزیدها، پلی ساکارید ها، ساپونین ها، پیروکاتکل، آنتراکینون، فیتول، اسید اولئیک، آسمنان، و پلی ساکارید های محلول در آب تشکیل شده است. عصاره استون از برگ های آلوئه ورا نسبت به الکل و عصاره های آبی فعالیت ضد میکروبی بیشتری نشان می دهد. گونه های باکتری گرم مثبت نسبت به گونه های گرم منفی نسبت به آلوئه ورا حساس تر هستند. آلوئه ورا باعث افزایش بافت گرانوله و در نتیجه کمک به تسریع بهبود زخم می شود. همچنین گلوکز خون را کاهش می دهد که می تواند در زخم های دیابتی مفید باشد.

گیاه بیدمشک:

این گیاه به عنوان یک گیاه علفی چند ساله رشد می کند. بیدمشک در درمان گلودرد و آسیب شناسی های پوستی مانند کورک، بثورات و آکنه در آمریکای شمالی، اروپا و آسیا استفاده می‌شود. در یک کارآزمایی بالینی اثرات آنتی اکسیدانی و ضد میکروبی، ضد التهابی، ضد دیابتی، ضد ویروسی، ضد سرطانی و محافظت از کبد از آن شناسایی شد.

گیاه جینسنگ یا عشقه آسیایی:

جینسنگ در چین، ژاپن، کره و سیبری شرقی یکی از محبوب ترین گیاهان دارویی است، که باعث بهبود تفکر، تمرکز، حافظه، افزایش ایمنی و چابکی بدنی و کاهش خستگی می شود. بنابراین از آن برای درمان افسردگی، اضطراب و اختلالات خستگی مزمن استفاده می کنند. جینسنگ باعث اتساع عروق می شود. چربی های خون را کنترل می کند التهاب را کاهش می دهد و ظرفیت آنتی اکسیدانی، ضد سرطانی، ضد باکتریایی، ضد حساسیت، ضد پیری و تحریک کننده سیستم ایمنی را اعطا می کند.

عصاره ریشه جینسنگ از پوست در برابر تابش UVB محافظت می کند و به طور قابل توجهی به بهبودی پس از سوزش لیزر و آسیب بریدگی زخم کمک می کند. مطالعات نشان می دهد که عصاره این گیاه مهاجرت کراتینوسیت ها را تقویت می‌کند و باعث تکثیر و افزایش تولید کلاژن در فیبروبلاست های پوستی در شرایط آزمایشگاهی می شود.

گیاه چریش:

این گیاه بیش از ۲ هزار سال به عنوان دارو خصوصاً برای بیماری های پوستی در هند استفاده شده است. دارای ترکیبات بسیاری از جمله اسید مار گوزیک، گلیسرید های اسیدهای چرب، اسید بوتیریک و اسید والریک و… می باشد که باعث ایجاد اثرات ضد میکروبی می شود. در پانسمان زخم به عنوان ضد قارچ، ضد باکتری، ضد ویروس، ضد سرطان و آنتی اکسیدان شناخته می شود. مطالعات بالینی نشان داده که عصاره چریش از التهاب جلوگیری می کند. همچنین روغن چریش به ساخت کلاژن کمک می‌کند و خاصیت ارتجاعی پوست را حفظ می‌کند و در طول فرایند ترمیم زخم بافت را مرطوب نگه می دارد. همه این مکانیسم ها باعث تسریع بهبود زخم می شود.

گیاه بابونه آلمانی:

بابونه برای قرن‌ها به عنوان یک عامل ضد میکروبی، آنتی اکسیدانی و ضد التهابی استفاده شده است. این گیاه به بهبود زخم کمک می‌کند و روند اپیتلیزاسیون بافت را تسریع می کند. بابونه به دلیل داشتن فنول ها و فلاونوئیدهای خاص همچون آپیژنین، کورستین، پاتولتین، لوتئولین و گلوکزید های مختلف، تاثیر قابل توجهی بر روند بهبود زخم دارد.

گیاه بومادران :

این گیاه صدها سال است که به دلیل اثرات درمانی آن توسط بسیاری از فرهنگ ها شناخته و مورد استفاده قرار گرفته است. از جمله اثرات مفید آن در بهبود زخم فعالیت ضد باکتریایی خوب در برابر شیگلا دیسانتری، فعالیت متوسط در برابر استرپتوکوک پنومونیه و کلستریدیوم و کاندیدا آلبیکنس، فعالیت ضد باکتری ضعیف علیه مایکوباکتریوم اسمگماتیس و آسینیتوباکتر و آسینتوفوستر است. بومادران دارای اثرات ضد التهابی نیز می باشد.

گلپر چینی:

گلپر چینی در طب سنتی چین برای مدیریت بیماری های زنانه، التهاب، سردرد، کم خونی خفیف، خستگی و فشار خون بالا استفاده می شود. این گیاه دارای فعالیت های دارویی از جمله ضد التهاب، ضد سرطان، آنتی اکسیدان و تعدیل کننده ایمنی می باشد. عصاره گلپر چینی یک مسیر آپوپتوز را فعال می‌کند و تکثیر سلولی، ترشح کلاژن و تحرک سلولی را در فیبروبلاست های پوست انسان افزایش می دهد.

جو دوسر :

جو برای بیش از ۴ هزار سال به عنوان یک غذا شناخته شده و استفاده از آن در طب سنتی از قرن ۱۲ به ثبت رسیده است.برای استفاده پوستی بیشتر از بلغور جو دوسر کلوئیدی استفاده می شود. بررسی های آزمایشگاهی نشان دهنده فعالیت ضد التهابی آن می باشد.

گل همیشه‌بهار:

مطالعات فارماکولوژیک آزمایشگاهی خواص ضد ویروسی، ضد ژنوتوکسیک و ضد التهابی گل همیشه بهار را تایید می کند. شکل های موضعی در دسترس این گیاه برای کاهش التهاب و همچنین کنترل خونریزی شناخته می شود. این گیاه برای درمان انواع بیماری های پوستی مانند زخم های سوختگی و درماتیت استفاده می شود. همچنین گزارش شده که رگ زایی را در داخل بدن افزایش می دهد.

گیاه مر:

یکی از قدیمی ترین داروهای سنتی شناخته شده است که اثر ضد باکتریایی، ضد قارچی، ضد التهابی ضد درد و بی‌حسی موضعی دارد. در درمان بیماری های گوارشی، شکستگی، آرتریت، چاقی، عفونت های انگلی و به‌عنوان یک ضد انعقاد کاربرد دارد؛ اما در زخم ها برای کاهش ادم، تمیز کردن زخم ها و تسکین درد استفاده شده است. در حال حاضر از آن به صورت تنتور در درمان زخم های جزئی، ساییدگی و التهابات پوستی استفاده می.شود.

گیاه سرخارگل:

این گیاه برای درمان زخم ها، سوختگی ها و نیش حشرات استفاده می‌شود و دارای فعالیت های ضد التهابی، ضد میکروبی و ضد درد می باشد.

گل راعی (هوفاریقون، گل شهناز ،علف چای):

این گیاه دارای فعالیت های ضد التهابی، ضد عفونی کننده، ضد درد و ضد باکتریایی اثبات شده می باشد. در مطالعات اخیر تایید شد که دارای اثر ترمیمی در صورت استفاده خارجی بر روی زخم های جزئی می باشد. همچنین به عنوان تنتور در اپیتلیزاسیون بافت و افزایش سرعت انقباض زخم نقش دارد.

گیاه چای سبز:

قرن ها شواهد تجربی مشخص کرد که گیاه چای سبز دارای اثرات آنتی اکسیدان، ضد التهاب، ضد میکروب، ضد سرطان، ضد پیری، ضد چاقی و محافظت کننده از قلب واعصاب است. طبق گزارشات این گیاه تکثیر فیبروبلاست و سنتز کلاژن را افزایش می‌دهد. چای سبز با افزایش رگ زایی در آزمایش مطالعاتی روی موش ها به طور قابل توجهی زخم را بهبود بخشید. همچنین عصاره این گیاه باعث بهبود زخم در مدل موش دیابتی شده است.

گیاه دارچین:

سال هاست که در طب سنتی استفاده می شود. پوست درخت دارچین به عنوان ادویه، چاشنی و طعم دهنده استفاده می شود. دارای خواص دارویی آنتی اکسیدانی، ضد میکروبی، ضد دیابت، کاهنده قند خون، کاهنده چربی خون و فعالیت ضد التهابی است.بنابراین می‌تواند در انواع زخم ها مانند زخم های دیابتی و عفونی مفید باشد.

گیاه فاخره:

این گیاه دارای ترکیبات بسیاری شامل آلکالوئیدها، ترپنوئید ها، فلاونوئیدها و اسیدهای چرب آزاد و… است، که طیف گسترده ای از پاسخ های بیولوژیکی از جمله ضد درد، ضد سرطان، آنتی اکسیدان، ضد التهاب و ضد میکروبی را بر می انگیزند. در طب سنتی غربی گیاه فاخره به نام درخت دندان‌درد شناخته می‌شود که برای درمان خارش و درد های مزمن مفید است.

ازعصاره های گیاه فاخره برای عفونت های پوستی از جمله آکنه، اگزما، جوش و ترمیم زخم استفاده می شود. یکی از خواص منحصر به فرد عصاره پوسته میوه گیاه فاخره لیفت کننده چین و چروک پوست می باشد. هنگامی که به صورت موضعی روی پوست استفاده می شود عضلات زیر پوست شل می شوند و چین و چروک های پوست را کاهش می دهند. بنابراین توجه تولیدکنندگان لوازم آرایشی را به خود جلب کرده است. از دیگر ویژگی های آن می توان به داشتن ظرفیت افزایش انتقال دارو از طریق پوست اشاره کرد.

گیاه شنبلیله:

شنبلیله معمولاً به عنوان چاشنی در تهیه غذا استفاده می شود. مشخص شده است که این گیاه دارای اثرات ضد زخم،آنتی اکسیدان،ضد میکروبی، ضد هایپوکلسترولمی و کاهنده قند خون و اثرات استروئیدی (کاهنده التهاب) می باشد.

گیاه رزماری:

متعلق به خانواده نعناع است که به دلیل داشتن ترکیباتی مثل کارنوزیک اسید، کارنوسول، رزمارینیک اسید، فلاونوئید و … به خواص آنتی اکسیدانی معروف است. همچنین اثر ضد التهابی و ضد میکروبی دارد که باعث بهبود زخم می شود.در یک مطالعه نجاتی و همکاران گزارش کردند که کاربرد موضعی پماد رزماری به طور قابل توجهی باعث کاهش سلول های التهابی، افزایش مهاجرت فیبروبلاست و همچنین افزایش جمع شدن زخم در مدل موش های عفونی شده است.

تاثیر عسل در ترمیم زخم:

عسل از زمان های قدیم در طب عامیانه مورد استفاده قرار می گرفته و اخیرا توسط محققان پزشکی برای استفاده در پانسمان زخم های حاد و مزمن دوباره ترویج شده است. به طور سنتی از عسل برای درمان سوختگی ها، زخم‌های عفونی، جای جوش، سینوس پیلونیدال، زخم های وریدی و پای دیابتی استفاده می شود. مطالعات اخیر اثربخشی عسل را در درمان زخم های وریدی تایید می کند.

در بیمارانی که از زخم های بدخیم رنج می‌برند پس از درمان با باندهای پوشش داده شده با عسل بهبودی از نظر اندازه و تمیزی زخم مشاهده شد. عسل همچنین برای کاهش بوی بد ناشی از زخم ها که باعث ایجاد مانع اجتماعی برای بیماران می‌شود و ممکن است منجر به انزوا شود استفاده می شود.

عسل تصفیه نشده دارای خواص ضد التهابی، ضد باکتریایی و آنتی اکسیدانی است. اثر ضد باکتریایی آن به دلیل اسیدیته، محتوای پروکسید هیدروژن، اثرات اسمزی، محتوای تغذیه ای و آنتی اکسیدانی، تحریک ایمنی و ترکیبات ناشناخته آن است. برخی از انواع عسل های دارای گواهی پزشکی به عنوان محصولات پزشکی برای مراقبت از زخم حرفه ای در اروپا و استرالیا مجوز گرفته اند.

برای مثال محصولات  Medihoney فعالیت ضد باکتریایی استاندارد از خود نشان می‌دهد که توسط بسیاری از مطالعات آزمایشگاهی تایید شده است. عسل قدیمی ترین ماده پانسمان زخم است که برای بشر شناخته شده؛ زیرا برخی از محصولات مدرن در این زمینه ناکارآمد هستند.

مطالعات آزمایشگاهی شواهد بیشتری در مورد استفاده از آن در پانسمان زخم به دلیل فعالیت های زیستی آن ارائه می دهد عسل لکوسیت ها را تحریک می کند تا سیتوکین ها را آزاد کنند که این همان چیزی است که روند ترمیم بافت را آغاز می‌کند. همچنین پاسخ ایمنی به عفونت و تولید آنتی بادی را تحریک می کند.

چشم انداز آینده:

خواص شیمیایی پیشگیرانه بسیاری از مواد شیمیایی گیاهی به خوبی شناخته شده و قبلاً در درمان اختلالات مختلف از جمله بیماری‌های پوستی موثر بوده. فیتوکمیکال های مختلف می توانند با خاموش کردن رادیکال‌های آزاد و کاهش التهاب از طریق مهار پاسخ های ایمنی سلولی و همورال، به مکانیسم های محافظتی پوست کمک کنند. در دهه‌های گذشته چندین گروه تحقیقاتی قوی تحقیقات گسترده‌ای را با هدف شناسایی ترکیبات خاص از عصاره های گیاهی و اهداف مولکولی آن ها انجام دادند. این یک پایه محکم برای آزمایشات بالینی آینده در توسعه فیتوکمیکال ها به عنوان عوامل درمانی بالقوه مهم فراهم می‌کند.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *